Καλή μας χρονιά, χρόνια πολλά!
Σήμερα, 2 Μαΐου 2010, είναι για όλους εμάς που είμαστε υπήκοοι της χώρας γνωστής ως Ελλάδα ξεκινάει μία νέα εποχή. Είναι η πρώτη ημέρα του σωτήριου έτους 0001. Σήμερα ξαναγεννιόμαστε. Σήμερα αναγεννιόμαστε. Σήμερα αισθανόμαστε τον πατριωτισμό που έπαλλε τα στήθη των παππούδων μας όταν πολεμούσαν τους Ιταλούς το 1940. Σήμερα αλλάζουν όλα.
Σήμερα θα μπορούσαμε πιστεύω να διαβάσουμε το ποίημα του Σωφρονίου, του πατριάρχη Ιεροσολύμων, που διαβάζεται στην εορτή των Φώτων. Ξέρετε, το απόσπασμα που λέει “Σήμερον τα των ανθρώπων πταίσματα τοις ύδασι του Ιορδάνου απαλείφονται” και “Σήμερον τα άνω τοις κάτω συνεορτάζει και τα κάτω τοις άνω συνομιλεί”. Θα ήταν πολύ πετυχημένο. Βλέπετε, το μεσημέρι εξαγγέλθηκαν τα νέα μέτρα της κυβέρνησης που αφορούν όλους μας.
Εδώ κι αρκετό καιρό όλοι μας -λιγότερο ή περισσότερο ο καθένας- έχουμε αντιληφθεί πως τα πράγματα στην Ελλάδα δεν πάνε ιδιαίτερα καλά. Πώς το καταλάβαμε; Μα, σφίγγουμε -και πάλι λιγότερο ή περισσότερο ο καθείς- το ζωνάρι (βέβαια, πάντα υπάρχουν και κάποιοι που δεν το σφίγγουν καθόλου, αυτό είναι άλλο θέμα). Σήμερα όμως τελειώσαν τα ψέματα. Η διεθνής κοινότητα (Ευρωπαϊκή Ένωση, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο) απαίτησε -και τελικά επέβαλε- αυστηρά οικονομικά μέτρα, που μας θίγουν όλους (και πάλι, άλλους λιγότερο, άλλους περισσότερο, έτσι πάνε αυτά). Αν θέλουμε η Ελλάδα μας να μην οδηγηθεί άμεσα στη χρεοκοπία, είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε θυσίες.
Ο Αλέξης Παπαχελάς γράφει “Δεν είναι καθόλου εύκολο να μεγαλώνεις σαν χώρα με το παραμύθι πως όλοι σου χρωστάνε και να ξυπνάς μια μέρα απότομα ανακαλύπτοντας πως (α) δεν σου χρωστάει κανείς τίποτα και (β) εσύ χρωστάς σε όλους. Όσο δυσάρεστο και αν ακούγεται, υπάρχει μια πολύ μεγάλη διάσταση ανάμεσα στο πώς βλέπουμε εμείς τους εαυτούς μας και πώς μας βλέπει ο υπόλοιπος κόσμος.”
Γιατί όμως ξυπνήσαμε τώρα όλοι οι Έλληνες; Γιατί τώρα όλοι φωνάζουμε; Επειδή μας κόβεται ο 13ος και 14ος μισθός; Επειδή αυξάνεται το όριο συνταξιοδότησης; Επειδή αυξάνονται καύσιμα, ποτά, κλπ. κλπ.; Μα, αν δεν γίνονταν αλλαγές σε όλα αυτά, δεν θα φωνάζαμε. Δεν θα διαμαρτυρόμασταν. Θα ήταν όλα τέλεια! Θα ήμασταν ευχαριστημένοι με το κράτος στο οποίο ζούμε και την εκάστοτε κυβέρνηση για την οποία όλοι εμείς είμαστε υπεύθυνοι. Θα ήμασταν ευχαριστημένοι κάπως. Κάπου. Βολεμένοι και εμείς με την έλλειψη αξιοκρατίας, την ασυδοσία, τη διαφθορά, τη ρουσφετολογία, τις καταπατήσεις νόμων και θεσμών, την καθημερινή βία, την έλλειψη κοινωνικής πρόνοιας, την αμάθεια των ειδικών καρεκλοφόρων, το καταρρέον εκπαιδευτικό σύστημα που ανοίγει ξανά τις πόρτες βάζοντας ως βάση το κάτω του 10 στους εισακτέους στα πανεπιστήμια δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο στρατιές ημιάσχετων σε πολλές περιπτώσεις διπλωματούχων ανέργων. Και όλα αυτά ζώντας με δανεικά λεφτά των τραπεζών, που πιστέψαμε πως όταν χρεώνουμε τις κάρτες μας, τα λεφτά ήταν δικά μας. Αμ δε! Με ξένα λεφτά που πας καλέ μου και καλή μου; Τώρα ψάχνε να βρεις τράπεζα να μεταφέρεις τα υπέρογκα υπόλοιπα που δεν θα μπορείς πλέον να καλύψεις ούτε τις ελάχιστες καταβολές! Κοιμόμασταν τον ύπνο του βολεμένου δικαίου.
Το ζήτημα όμως δεν είναι οικονομικό. Είναι κοινωνικό. Πολιτισμικό. Πολιτιστικό. Το αποτέλεσμα είναι οικονομικό.
Την Πέμπτη 29 Απριλίου διαδήλωσαν χιλιάδες άτομα ειρηνικά στους δρόμους της Νέας Υόρκης ζητώντας από τις τράπεζες να δώσουν λόγο για τα κέρδη που βγάζουν εις βάρος των πολιτών. Γιατί εκεί κι όχι κι εδώ; Εμάς εδώ κρίνεται το μέλλον μας και το μέλλον των παιδιών μας εδώ και χρόνια. Ειδικά από τότε που υιοθετήθηκε το ευρώ καθημερινά ανεβαίνουν οι τιμές σε όλα τα είδη κι εμείς το μόνο που κάνουμε είναι να το “κουτσομπολεύουμε”. Επειδή όταν φθάνει η στιγμή να αγοράσουμε τρόφιμα, βιβλία, ρούχα, έπιπλα, εισητήρια, βενζίνη και τόσα άλλα, ΔΕΝ ΑΝΤΙΔΡΟΥΜΕ. Το δεχόμαστε. Και πληρώνουμε. Παρά το γεγονός ότι είμαστε γνώστες της κατάστασης ούτε καν σκεφτόμαστε την περίπτωση καταγγελίας όταν κάτι είναι ληγμένο. Ούτε καν μπαίνουμε στη διαδικασία να μποϋκοτάρουμε αποτελεσματικά και σε βάθος χρόνου αγαθά που υπερτιμώνται ή είναι βλαβερά για την υγεία μας. Ούτε καν θα προβούμε σε μία ερώτηση σε συλλόγους όπως το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτή, τη Γενική Ομοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδας, τον Συνήγορο του Πολίτη, κ.α. Αρεσκόμαστε μόνο να το συζητάμε μεταξύ μας, να το κριτικάρουμε. Χανόμαστε σε ατελείωτες “ανταλλαγές απόψεων” για καλύτερη ζωή, κοινωνική αναβάθμιση, εργασιακά δικαιώματα, οικολογία, πράσινη ανάπτυξη και πράσινα άλογα. Όπως κάποιος που σε βαθύ ύπνο παραμιλάει ολονυχτίς για ό,τι τον απασχόλησε κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Σήμερα ξυπνήσαμε. Και προσγειωθήκαμε στη διαλυμένη Ελλάδα τη διάλυση της οποίας εμείς συντηρούμε. Εμείς την τρέφουμε.
Πολύ σωστά ο σκηνοθέτης Ανδρέας Βουτσινάς είχε πει πως “Ο Έλληνας τιμωρεί τον Έλληνα”. Δεν φταίει η εκάστοτε κυβέρνηση μόνο. Φταίμε κι εμείς. Καταρχήν που την επιλέξαμε για να μας κυβερνά και κατά δεύτερον που δεν την πιέζουμε με τον δικό μας αποτελεσματικό τρόπο. Κι αυτό επειδή στην Ελλάδα δεν έχουμε μάθει πως κι εμείς, ως απλός πολίτης ο καθένας μας ξεχωριστά και όλοι μαζί ταυτόχρονα, έχουμε τη δύναμη να αλλάξουμε πράγματα και να πιέσουμε καταστάσεις. Δεν θέλουμε να καταλάβουμε οτι αυτή και μόνη η γένεση μας μας υποχρεώνει στο δικαίωμα του πολίτη.
Εμείς οι ίδιοι δημιουργήσαμε αυτό το τερατούργημα που βιώνουμε καθημερινά. Μας ενοχλεί, σαν το κουνουπάκι που πετάει γύρω μας, αλλά του επιτρέπουμε να μας ρουφά το αίμα. Μόνοι μας πριονίζουμε το δέντρο κάτω από το οποίο στεκόμαστε. Ε, πριονιά στην πριονιά, κάποτε το δέντρο θα μας πλάκωνε. Στον ύπνο τον γλυκό.
Κι όπως πολύ πετυχημένα έγραψε ένας γνωστός μου “Πεντάμορφη ξύπνα, εσύ είσαι το Τέρας”.